Postanowienia pokoju sztokholmskiego zatwierdzone w roku 1720 sformalizowały przyłączenie Szczecina do Prus, chociaż zajęcie miasta nastąpiło już w 1713 r. Aneksja Szczecina zmieniła status miasta, które stało się odtąd głównym miastem pruskiej części Pomorza, tzw. Pomorza Tylnego – Hinterpommern.Okres, w którym Szczecin funkcjonował w ramach państwa pruskiego charakteryzuje dynamiczny rozwój urbanistyczny, administracyjny, gospodarczy i społeczny. Miasto, zgodnie ze słowami Fryderyka Wielkiego, stanowiło filar państwa Hohenzollernów – największy i w zasadzie jedyny port pruskiej monarchii, stolicę dawnego Księstwa Pomorskiego, twierdzę strzegącą północnej granicy państwa i jedną z najbardziej newralgicznych dróg handlowych środkowej Europy.

Transformacja gospodarcza przeprowadzona przez pruską administrację przyczyniła się do ustabilizowania finansów Szczecina oraz znacznego zwiększenia dochodów, inicjując tym samym okres rozkwitu ekonomicznego miasta. Zmiany w sferze administracyjno-gospodarczej polegały min. na: likwidacji dotychczasowego tradycyjnego systemu władzy (wywodzącego się ze średniowiecznych przywilejów miejskich), ograniczeniu przywilejów cechowych, co pozwoliło na rozwój gospodarki wolnorynkowej, zniesieniu prawa składu – reliktu średniowiecznego prawa handlowego. Do wzrostu koniunktury przyczynił się również rozwój szczecińskiego przemysłu manufakturowego oraz inwestycje państwowe min. budowa nowego Mostu Kłodnego, w miejsce starego, modernizacja Mostu Długiego, pogłębienie Odry, które umożliwiało wprowadzenie do portu większych niż dotąd statków i spowodowało, że ich ruch w latach 80-tych XVIII w. osiągnął apogeum. Na zamożność miasta wskazuje flota miejscowych kupców, która w 1784 liczyła 165 jednostek i wciąż wykazywała tendencje rozwojowe, podobnie jak i gospodarka miasta, mimo iż państwo pruskie ogarnął kryzys związany z brakiem reform i anachronicznym, uporczywym trzymaniem się zasad merkantylizmu.

Konsekwencją zmian politycznych i gospodarczych były również przeobrażenia w strukturze społecznej, na szczycie której znajdowali się arystokraci (urzędnicy królewscy i oficerowie) i rozwijająca się elita mieszczańska. Istotnym czynnikiem stymulującym życie gospodarcze i społeczne Szczecina było sprowadzenie i osiedlenie kolonistów francuskich, którzy przyczynili się do wzrostu demograficznego miasta (nadrobienia strat ludności spowodowanych wojną 30-letnią) oraz ożywienia rzemiosła, przemysłu i handlu. Oddzielne środowisko stanowił garnizon, który egzystował na uboczu miejskiego życia i liczył cztery do pięciu tysięcy żołnierzy, ale który determinował charakter miasta.

Ze względu na znaczenie militarne i gospodarcze Szczecina budowa umocnień fortyfikacji była pierwszym zadaniem, jakie Prusacy podjęli w zakresie zmiany kształtu urbanistycznego Szczecina. Już w 1724 r. rozpoczęto prace przy budowie twierdzy pruskiej, które prowadził fortyfikator i architekt pochodzenia holenderskiego, Gerhard Cornelius von Walrave. Zasadnicza faza budowy trwała do 1741 r., choć pierwotny rozkaz królewski nakazywał zakończenie prac do 1740 r. Śmierć Fryderyka Wilhelma I i dodatkowe nakłady finansowe od jego następcy – Fryderyka II pozwoliły na dokończenie przedsięwzięcia w następnym roku. Efektem prac było powstanie jednego z najnowocześniejszego w Europie miasta – twierdzy. Wraz z rozpoczęciem prac fortyfikacyjnych przystąpiono, począwszy od roku 1725, do rozbiórki średniowiecznych murów obronnych i zasypania fos, w miejsce których powstały place parad (dzisiejsza Aleja Niepodległości i Plac Żołnierza Polskiego).

Pruskie umocnienia, wzorowane na manierze nowoholenderskiej, tworzyły trzy kleszczowe forty wysunięte przed właściwą linię obrony, którą stanowiły wzmocnione fortyfikacje szwedzkie. System obronny tworzyły dwa forty sprzężone z miastem i jeden samodzielny ulokowany na południowy – zachód od twierdzy. Od północy, nad Odrą usypano Fort Anhalt (później Leopolda), natomiast Fort Wilhelma osłaniał Szczecin od północnego – zachodu. Trzeci, wolnostojący Fort Prusy, w trakcie prac projektowych rozrósł się do samodzielnego miasteczka. Zachęcano do osiedlania się tu rzemieślników i kupców, którym oferowano między innymi bezpłatny budulec i wysoką pożyczkę. Akcja ta zakończyła się tylko częściowym sukcesem. Łasztownię, chronioną przez rozlewiska Odry, otoczono pojedynczym wałem z małymi bastionami zabezpieczone fosą od strony podmokłych łąk.